Қызылша-бұл адамнан адамға ауа тамшылары арқылы берілетін жедел вирустық жұқпалы ауру. Ауру қызба, интоксикация, конъюнктиваның және жоғарғы тыныс жолдарының шырышты қабығының катаральды қабынуымен, терідегі бөртпелермен сипатталады.
Қызылша — бұл егілмеген жағдайда, жасына қарамастан, әр адамға дерлік әсер ететін жоғары жұқпалы ауру. Қызылша вирусы негізінен жоғарғы тыныс жолдарының шырышты қабаттарының бөлінісі арқылы (мысалы, түшкіру және жөтелу арқылы) беріледі. Қызылша ауруы аурудың бастапқы кезеңінде ең жұқпалы болып табылады. Науқас инкубациялық кезеңнің соңғы 2-3 күнінде (инфекцияны жұқтырған сәттен бастап симптомдардың дамуына дейінгі кезең) аурудың клиникалық көрінісі жоқ кезде басқаларға үлкен қауіп төндіреді.
Қызылшамен кім және қайда ауырады?
Көбінесе вакцинацияланбаған және науқастармен байланыста болған адамдар ауырады. Егер бұрын қызылша балалар инфекциясы деп саналса, қазір науқастардың негізгі үлесі – бұрын ауырмаған, қызылшаға қарсы екпесі жоқ еңбекке қабілетті жас адамдарға келеді.
Қызылшаның клиникалық белгілері қандай?
Қызылшаның инкубациялық кезеңі орта есеппен 7-21 күнге созылады. Содан кейін дене қызуының жоғарылауымен (39-40ºС дейін), әлсіздікпен, конъюнктивитпен, мұрынның ағуымен және бронхитпен бірге жүретін продромальды кезең басталады. Мұрынның ағуы және құрғақ жөтел, ұсақ дақты бөртпе пайда болады. Денедегі бөртпе әдетте аурудың 4-7-ші күнінде пайда болады және 3-4 күн ішінде басынан аяғына дейін кезең-кезеңімен таралады.
Қызылшадан кейін өмір бойы тұрақты иммунитет қалыптасады. Қызылшамен ауыратындардың барлығы бұл инфекцияға қарсы иммунитетке ие болады.
Қызылшаның асқынулары
Қызылша ең алдымен ауыр асқынулармен қауіпті. Қызылшаның асқынуы әртүрлілікпен сипатталады, көбінесе тыныс алу жүйесі зардап шегеді: ларингит, отит, пневмония, бронхит дамиды. Ең ауыр асқыну — жүйке жүйесінің асқынуы (менингит, энцефалит) болып табылады. Ауыр асқынулар мен өлім қаупі 5 жасқа дейінгі жас балаларда және ересектерде жоғары.
Қызылшаның алдын алуы.
Қызылша-ауыруының жаппай таралуы жоспарлы уақтылы вакцинацияның арқасында тоқтатылды. Қызылшаның алдын алу-кез келген баланың денсаулығының маңызды құрамдас бөлігі. Вакцинацияның рөлін елеусіз қалдыруға болмайды: тиісті вакцинация болашақта осындай қауіпті аурудың алдын алады.
Е.Сейсембинов,
Ескелді ауданы бойынша
СЭББ басшысы