Қар көшкіні – бұл 20-30 м/с жылдамдықпен түсетін немесе қозғалатын қардың массасы. Қар көшкінің түсуі ең үлкен қирауды тудыратын ауа алдындағы толқындардан пайда болуымен бірге жүреді.
Қар көшкінінің түсу себептері: ұзақ уақыт бойы қардың түсуінен, қардың қарқынды еруінен, жарылыстармен таулы беткейлердегі жер сілкінісінен және ауа райының күрт өзгеруінен туындайтын басқа да әрекеттер. Қар көшкіні ғимараттардың, инженерлік құрылыстардың бұзылуына, жолдар мен тау соқпақтарының тығыздалған қармен жабылуына әкелуі мүмкін. Көшкінінен көбінде таулы аудандардың тұрғындары, туристер, альпинистер, геологиялық барлаушылар, шекарашылар және басқа да жарақат алған тұрғындар қардың астында қалулары мүмкін.
Сол себепті, Жетісу облысы ТЖД қар көшкіні кезіндегі мінез құлықтың негізгі ережелерін ұсынады:
ЕГЕР СІЗ ҚАУІПТІ АЙМАҚТА БОЛСАҢЫЗ:
Қар көшкіні аймақтарында мінез-құлықтың негізгі ережелерін сақтаңыз: қар мен қолайсыз ауа райында тауға шықпаңыз;тауларда болған кезде ауа-райының өзгеруін қадағалаңыз; тауға шыққанда, сіздің жолыңызда немесе серуендеу аймағында қар көшкіні болуы мүмкін жерді біліңіз. Қар көшкіні болуы мүмкін жерлерден аулақ болыңыз. Олар көбінесе тік беткейлерден 30′ — ден асады, егер бұталар мен ағаштар болмаса, көлбеу 20′ — дан асады. 45′ — тен жоғары тік болған кезде, қар көшкіні әр қар жауған сайын ериді.
— ЕГЕР ҚАР КӨШКІНІ СІЗДІ БАСЫП ҚАЛСА:
Мұрын мен ауызды қолғаппен, шарфпен, жағамен жабыңыз; қар көшкінінде қозғалғанда, қолдың жүзу қимылымен қар көшкінінің бетінде қалуға тырысыңыз, жылдамдық төмен жиекке қарай жылжытыңыз. Қар көшкіні тоқтаған кезде, бет пен кеудеге жақын кеңістік құруға тырысыңыз, ол тыныс алуға көмектеседі. Егер мүмкін болса, жоғарғы жағына қарай жылжытыңыз (жоғарғы жағын сілекеймен анықтауға болады, бұл оның аузынан ағып кетуіне мүмкіндік береді). Қар көшкініне түскеннен кейін айқайламаңыз-қар дыбыстарды толығымен сіңіреді, ал айқайлар мен мағынасыз қозғалыстар сізді күш, оттегі мен жылудан айырады. Өзіңізді жоғалтпаңыз, ұйықтамаңыз, сізді іздейтінінің ұмытпаңыз (қар көшкінінің астынан адамдарды бесінші, тіпті он үшінші күні құтқарған жағдайлар бар).
— ҚАР КӨШКІНІНЕН КЕЙІН:
Егер сіз қар көшкіні аймағынан тыс болсаңыз, жақын маңдағы елді мекеннің әкімшілігіне болған оқиға туралы кез-келген жолмен хабарлаңыз және зардап шеккендерді іздеуге және құтқаруға кірісіңіз. Қардың астынан өз бетіңізше немесе құтқарушылардың көмегімен шыққаннан кейін денеңізді тексеріп, қажет болған жағдайда өзіңізге көмектесіңіз. Ең жақын елді мекенге жеткенде, оқиға туралы жергілікті әкімшілікке хабарлаңыз. Дені сау деп ойласаңыз да, медициналық орталыққа немесе дәрігерге барыңыз. Әрі қарай, дәрігердің немесе құтқару жасағы басшысының нұсқауы бойынша әрекет етіңіз.
Жетісу облысы ТЖД баспасөз қызметі